Vidi fonton por Agustí Chalaux i de Subirà

{{Menu-top}}
{{Title_4
|{{Itranslation}} [[:fca:Agustí Chalaux i de Subirà|(Català)]] [[:fde:Agustí Chalaux i de Subirà|(Deutsch)]] [[:fen:Agustí Chalaux i de Subirà|(English)]] [[:fes:Agustí Chalaux i de Subirà|(Español)]] [[:ffr:Agustí Chalaux i de Subirà|(Français)]] [[:fit:Agustí Chalaux i de Subirà|(Italiano)]] [[:fro:Agustí Chalaux i de Subirà|(Română)]]
}}
[[Dosiero:Agusti_Chalaux_i_de_Subira.jpg|thumb|'''Agustí Chalaux i de Subirà''' (1911-2006)]]
'''Agustí Chalaux i de Subirà''' (Sant Genís dels Agudells, [[:eo:1911|1911]], [[:eo:Barcelono|Barcelono]], [[:eo:2006|2006]]) estis kataluna intelektulo,  iniciatinto de modelo politika, ekonomika kaj socia kiu celas malgrandigi maksimume la perfortojn de la povo, la mizeron kaj la korupton.


== Biografio ==

Li naskiĝis en Sant Genís dels Agudells, tiam malgranda vilaĝo de 15 loĝantoj, proksime al [[:eo:Barcelono|Barcelono]] la 19an de julio [[:eo:1911|1911]]. Lia patro estis franca industriisto kiu posedis fabrikon de lan-tinkturo en strato Almogàvers de [[:eo:Barcelono|Barcelono]]. Lia patrino devenis de familio Subirà, de [[:eo:Kataluna|kataluna]] karlista tradicio. Kvarjara eniris en lernejo [[:eo:Maria Montessori|Montessori]], el la unuaj ekfunciantaj en [[:eo:Eŭropo|Eŭropo]]. Naŭjara iris al [[:eo:Francio|Francio]] studcele. Restis en Toló ĝis la fino de la bakalaŭreco.

[[Dosiero:Horace_Finaly.jpg|right|thumb|'''Horace Finaly''' (1871-1945)]]
Estante dekkvarjara konis la bankiston Horace Finaly, kiu multe influis lin dum la postaj dekkvar jaroj kaj konsilis lin studi kemion, kariero kiu Agustí Chalaux faris en la Kemi-Lernejo de [[:eo:Mulhouse|Mulhouse]]. Tie li lernis la sciencan metodon aplikita al la fizikaj kaj kemiaj fenomenoj kaj jen lia deziro ekfokusi la studon de la sociaj kaj ekonomikaj fenomenoj kun similaj precizo kaj severo.

Li havis kontaktojn unue kun katalunecaj politikaj grupoj kaj poste kun anarkistaj grupoj. Travivis la komencon de la Hispana Civila Milito en [[:eo:Barcelono|Barcelono]], kie li daŭre faris siajn pripensojn kaj studoj, kun samtempa gvidanto de familia uzino, kiu estis, nek nacionaligita nek kolektivigita, sed kunlaborante kun la sindikalistoj kiuj nomis lin «''Xaló''».

En [[:eo:1939|1939]] ekziliĝis al [[:eo:Parizo|Parizo]] kie li travivis la komencon de la [[:eo:Dua mondmilito|Dua Mondmilito]]. Li estis mobilizita en la Artileria Lernejo de oficiroj. Post la germana okupacio, la Registaro de Petain malmobilizis lin kaj li reprenis siajn studojn.

Revenis al [[:eo:Katalunio|Katalunio]] en [[:eo:1945|1945]]. Estis asidua leganto de la eldonaĵo «La Setmana Internacional» («La Internacia Semajno»), kiu Joan Bardina eldonis en [[:eo:Ĉilio|Ĉilio]], de kiu ankaŭ ricevis influon.

En la jaro [[:eo:1956|1956]], dum la okupacio de [[:eo:Hungario|Hungario]], li deduktis ke la perforto estis ne ebla vojo por trudi politikan ŝanĝon.

En la jaro [[:eo:1968|1968]] forlasis sian prikemian laboron. Partoprenis en la «Universitat al Carrer» («Universitato en la Strato»), poste oficialigita kiel «Institut de Cultura Popular» («Instituto de Populara Kulturo»)<sup id="n_1_a">[[#n_1|[1]]]</sup>.

Konvinkis [[:eo:Lluís Maria Xirinacs|Lluís Maria Xirinacs]] krei, kun aliaj personoj, novan asocion por studi sian tiaman novan politikan, ekonomikan kaj socian modelon. La 25a de oktobro [[:eo:1984|1984]] fondis la Centro de Studoj Joan Bardina kun sidejo en la malnova familia fabriko.

Eldonis, inter aliaj, la librojn: «''Assaig sobre moneda, mercat i societat''» («''Eseo pri mono, merkato kaj socio''») kaj «''Moneda telemàtica i estratègia de mercat''» («''Telematika mono kaj merkata strategio''»). En la dokumento «''Disseny de civisme''» («''Civisma dezajno''») postlasis reflektitaj siajn programajn proponojn.

Agustí Chalaux mortis en Barcelono la 26an de aprilo [[:eo:2006|2006]].


== Pririlataj verkoj ==

* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Introduccio_al_Sistema_General.pdf «''Introducció al sistema general''»] {{Imini-pdf}} («''Enkonduko al la ĝenerala sistemo''») (en la [[:fca:Introducció al Sistema General|kataluna]] kaj [[:fes:Introducción al Sistema General|kastilia]]) kun Magdalena Grau i Figueras, 11 septembro [[:eo:1983|1983]].
* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Una_eina_per_construir_la_pau.pdf «''Una eina per construir la pau''»] {{Imini-pdf}} («''Ilo por konstrui la pacon''») (en la [[:fca:Una eina per construir la pau|kataluna]], [[:fen:An instrument to build peace|angla]], [[:fes:Un instrumento para construir la paz|kastilia]] kaj [[:ffr:Un outil pour construire la paix|franca]]) 1 de julio [[:eo:1984|1984]].
* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Assaig_sobre_moneda_mercat_i_societat.pdf «''Assaig sobre moneda, mercat i societat''»] {{Imini-pdf}} («''Eseo pri mono, merkato kaj socio''») (en la [[:fca:Assaig|kataluna]], [[:fen:Essay|angla]] kaj [[:fes:Ensayo|kastilia]]) kun Magdalena Grau i Figueras. [[:eo:1984|1984]].
* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Moneda_telematica_i_estrategia_de_mercat.pdf «''Moneda telemàtica i estratègia de mercat''»] {{Imini-pdf}} («''Telematika mono kaj merkata strategio''») (en la [[:fca:Moneda telemàtica|kataluna]], [[:fen:Telematic currency|angla]], [[:fde:Telematische währung|germana]], [[:fes:Moneda telemática|kastilia]], [[:ffr:Monnaie telematique|franca]] kaj [[:fit:Moneta telematica|itala]]) kun Magdalena Grau i Figueras. [[:eo:1985|1985]].
* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Glossari_de_termes_inequivocs.pdf «''Glossari de termes inequívocs''»] {{Imini-pdf}} («''Glosaro pri nedubeblaj terminoj''») (en la [[:fca:Glossari|kataluna]]) [[:eo:1986|1986]].
* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Disseny_de_civisme.pdf «''Disseny de Civisme''»] {{Imini-pdf}} («''Civisma Dezajno''») (en la [[:fca:Disseny de civisme|kataluna]]) [[:eo:1988|1988]].
* «''La plutarquia i altres relats''» («''Plutokratio kaj aliaj rakontoj''»), (en la [[:fca:La plutarquia i altres relats|kataluna]], [[:fen:Plutarchy and other tales|angla]], [[:fes:La plutarquía y otros relatos|kastilia]], [[:fit:La plutarchia e altri racconti|itala]] kaj [[:fro:Despre plutrocaţie şi alte povestiri|rumana]]) [[:eo:1991|1991]].
* Martí Olivella i Solé [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/pdf/El_poder_del_diner.pdf «''El poder del diner''»] {{Imini-pdf}} («''La povo de la mono''») (en la [[:fca:El poder del diner|kataluna]], [[:fen:The power of money|angla]], [[:fes:El poder del dinero|kastilia]] kaj [[:fit:Il potere del denaro|itala]]) Premio Joaquim Xirau [[:eo:1991|1991]].
* [http://www.finaly.org/docs/ca/pdf/Sistema_General-En_seixanta_punts.pdf «''Sistema General: "Economia i Societat" (En seixanta punts)''»] {{Imini-pdf}} («''Ĝenerala Sistemo: "Ekonomio kaj Socio (Per sesdek punktoj)''») (en la [[:fca:Sistema General: (En seixanta punts)|kataluna]] kaj [[:fes:Sistema General: (En sesenta puntos)|kastilia]]) kun [[:eo:Lluís Maria Xirinacs|Lluís Maria Xirinacs]]. 6 decembro [[:eo:1996|1996]].
* «''El capitalisme comunitari''» («''La komunuma kapitalismo''») (en la [[:feo:La komunuma kapitalismo|esperanto]], [[:fca:El capitalisme comunitari|kataluna]], [[:fen:Communal capitalism|angla]], [[:fde:Der gemeinschaftliche kapitalismus|germana]], [[:fes:El capitalismo comunitario|kastilia]], [[:ffr:Le capitalisme communautaire|franca]], [[:fgl:O capitalismo comunitario|galega]], [[:fit:Il capitalismo comunitario|itala]] kaj [[:fro:Capitalismul comunitar|rumana]]) 12 februaro [[:eo:2000|2000]].
* «''Història del capitalisme comunitari''» («''Historio de la komunuma kapitalismo''») (en la [[:fca:Història del capitalisme comunitari|kataluna]], [[:fen:The history of community capitalism|angla]] kaj [[:fes:Historia del capitalismo comunitario|kastilia]]) 17 februaro [[:eo:2001|2001]].


== Referencoj ==

<cite id="n_1">[[#n_1_a|1]]</cite>. Origino: [[Aŭtobiografiaj notoj|«Aŭtobiografiaj Notoj: Agustí Chalaux i de Subirà»]].


== Eksteraj ligiloj ==

* [http://www.bardina.org Centre d'Estudis Joan Bardina.]
* [http://www.pangea.org/ecoconcern/ Ecoconcern Innovació Social.]
* [http://www.xirinacs.cat/ Fundació Randa Lluís Maria Xirinacs.]


{{Menu-boton}}

[[Kategorio:Kolekto Bullae]]

[[ca:Agustí Chalaux i de Subirà]]
[[de:Agustí Chalaux i de Subirà]]
[[en:Agustí Chalaux i de Subirà]]
[[es:Agustí Chalaux i de Subirà]]
[[eo:Agustí Chalaux i de Subirà]]
[[fr:Agustí Chalaux i de Subirà]]
[[it:Agustí Chalaux i de Subirà]]